Leke tedavisi, ciltteki lekelerin oluşumuna neden olan etkenlerin belirlenmesi ve bu etkenlere uygun yöntemlerle lekelerin giderilmesi sürecidir. Tedavi edilecek cilt lekelerinin altında yatan sebepler, mevcut durumları ve türleri göz önünde bulundurularak kimyasal peeling, karbon peeling, enzim peeling, fraksiyonel lazer gibi çeşitli yöntemler tercih edilebilir. Leke tedavisinin sonuçlarının ne kadar sürede görüleceği, her hastanın durumuna, uygulanacak yönteme, lekelerin türüne ve oluşum nedenlerine bağlı olarak değişiklik gösterir. Özellikle hamilelik döneminde yaşanan hormonal değişiklikler sebebiyle oluşan melazma lekeleri, leke tedavisine karşı daha dirençli olabilmektedir. Genel olarak leke tedavileri 3 ila 4 aylık süreler içerisinde tamamlanabilmektedir.
Leke tedavilerinin en sık yaz ayları öncesinde gerçekleştirilmesi önerilirken, kış aylarının leke tedavisi için en uygun zaman dilimi olduğu kabul edilmektedir. Kış aylarında güneşin zararlı ışınlarına maruziyet, yaz aylarına oranla daha azdır. Bu nedenle yaz aylarında leke tedavisi yapmak yerine, kış aylarında tedaviye başlanması ve yaz aylarına gelindiğinde tedavinin tamamlanması önemlidir.
Cilt Lekelerinin Nedenleri
Cilde rengini veren pigment olan “melanin”, ciltteki lekelerin oluşumunda önemli bir rol oynamaktadır. Cildin belirli bir bölgesindeki melanin miktarının artması, metabolik, hormonal ya da çevresel faktörlerden kaynaklanabilir. Örneğin, hamilelik, doğum kontrol hapı kullanımı gibi durumlar hormonal dengenin değişmesine yol açabilir. Bununla birlikte yaşlanma ve güneşin zararlı ışınlarına maruz kalma da melanin yoğunluğunun artmasına neden olabilir. Sonuç olarak, melanin pigmentinin düzensiz hareketleri ciltte lekelerin meydana gelmesine yol açmaktadır.
Cilt Lekeleri Yeniden Oluşur mu?
Leke tedavisinde uygulanan yöntemler, her hastanın özel ihtiyaçlarına ve durumuna göre belirlenmektedir. Uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilen tedavi yöntemleri başarılı olsa da, cilt lekelerinin yeniden oluşmayacağına dair kesin bir garanti verilemez. Leke tedavisi ile mevcut lekeleri azaltmak ve gidermek mümkündür. Ancak metabolik, çevresel veya hormonal etkenler nedeniyle yeni lekelerin oluşma ihtimali her zaman vardır. Özellikle melazma adı verilen cilt lekeleri, yaz aylarında ve güneş ışınlarının daha yoğun olduğu dönemlerde belirginleşebilir. Cilt lekelerinin tekrarlaması durumunda leke tedavisinin tekrarlanması gerekebilir. Bu süreçte cilt bakımına özen göstermek, doğrudan güneş ışınlarından kaçınmak ve düzenli olarak güneş koruyucu kremleri kullanmak büyük önem taşımaktadır.
Güneş koruyucu ürünlerin kullanımı son derece önemlidir; ancak bu aşamada doğru ürünlerin seçilmesi de kritik bir noktadır. Güneş koruyucu kremler, cilt sağlığı açısından zararlı bileşenler barındırmamalıdır. Ayrıca, kullanılan güneş koruyucu kremler, kuru, yağlı, normal, hassas, karma ve alerjik gibi farklı cilt tiplerinin ihtiyaçlarını karşılayacak özelliklere sahip olmalıdır. Bu yönde, güneş koruyucu kremler hem fiziksel koruma sağlamalı hem de UVA ve UVB ışınlarına karşı etkili olmalıdır. Cilt lekelerine yatkın cilt tiplerinde en az 30 faktörlü güneş koruyucu kremlerin kullanılması önerilir. Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise, güneş koruyucu ürünlerin yalnızca yaz aylarında değil, kış ayları da dahil her mevsim ve her gün düzenli olarak kullanılmasıdır. Yaz aylarında güneş ışınlarına maruz kalma süresi uzadığı için, güneş koruyucu ürünlerin 3 saatlik aralıklarla yenilenmesi gerekmektedir.
Leke Tedavisi Yöntemleri
Leke tedavisi, farklı yöntemlerin kullanılmasıyla gerçekleştirilmektedir. Uygulanacak tedavi yönteminin seçimi, ciltte renk değişikliğine neden olan hücrelerin ne kadar derinlikte bulunduğuna bağlıdır. Eğer lekeler cildin üst katmanında koyu renklerde oluşmuşsa, tedavi süreci daha kolay ilerlemektedir. Daha derin cilt lekeleri genellikle daha açık renkte görünür ve tedavi edilmesi zor olabilir. Gerekli görüldüğünde, hasta özelinde farklı leke tedavi yöntemleri bir arada kullanılabilir. Tüm leke tedavileri, mutlaka uzman ve deneyimli doktorlar tarafından gerçekleştirilmelidir.
Lazer Tedavisi
Leke tedavisinde en yaygın olarak uygulanan yöntem lazer tedavisidir. Lazer enerjisi, yüksek miktarda melanin içeren leke hücrelerini hedefleme yeteneğine sahiptir. Normal pigment yoğunluğuna sahip deri hücreleri ise lazerin hedefi olmaz. Lazer tedavisi uygulanırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, tedavi edilecek bölgenin güneş ışınlarına maruz kalmamış olmasıdır. Koyu bir cilt tonu, lazer ışınlarının emilmesine yol açarak tedavi etkisini azaltabilir ve ciltte istenmeyen durumlara sebep olabilir.
Lazerle leke tedavisi;
- Yaşlılık lekeleri, güneş lekeleri, şarap lekeleri gibi cilt lekelerinde etkilidir,
- Yaralanmaya bağlı oluşan lekeleri tedavi edebilir,
- Bazı ben çeşitlerinin tedavisinde kullanılabilir,
- Doğum lekeleri, lentigolar, melasmalar ve çilleri azaltabilir.
Ayrıca doğumsal lekeler olan ito nevüs ve oto nevüs gibi cilt problemlerinin tedavisinde de lazer yöntemine başvurulabilir. Lazerle leke tedavisinden sonra cilt normal görünümünü geri kazanana kadar güneş ışınlarına maruziyetten kaçınılmalıdır. Cilt bakımında alkol içermeyen doğal temizleyicilerin kullanılması önerilmektedir.
Kimyasal Peeling Tedavisi
Leke tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem kimyasal peelingdir. Bu işlem, cildin üst katmanı olan epidermisin, TCA ve glikolik asit gibi kimyasal maddelerle soyulması esasına dayanır. Ancak kimyasal peeling, tamamen leke geçirme amacı taşımayan bir prosedürdür. Daha çok cilde renk açma ve parlaklık kazandırma hedefi taşır ve diğer leke tedavi yöntemleri ile kombine edilebilir.
Dermapen Tedavisi
Dermapen tedavisi, cilt lekelerinin tedavisinde kullanılan başka bir yöntemdir. Bu tedavi sürecinde, ciltte mikrokanallar açılır ve bu kanallardan geçerek lekelere etki etmesi için PRP veya mezoterapi tedavisi uygulanabilir. Ancak tedavi öncesinde cildi uyaran ve agresif yöntemler uygulanmadan önce hasta seçimi dikkatlice yapılmalıdır; aksi halde cilt lekeleri nüksedebilir. Leke tedavi yöntemleri sonrasında gerekli önlemler alınmaz ve güneşin zararlı ışınlarına maruz kalınmaya devam edilirse, ayrıca doktorun önerdiği bakım kremleri kullanılmazsa, mevcut lekelerin tekrarlama riski artabilir.
Cilt lekeleri, zamanında ve doğru bir şekilde tedavi edilmediğinde, zamanla koyulaşarak daha belirgin hale gelebilir. Melanin sentezinin engellenememesi durumunda cilt lekeleri yayılabilir ve büyüyebilir. Ayrıca mevcut lekelerde ani bir büyüme, üzerinde yaraların çıkması, düzensiz sınırlar ya da kaşıntı gibi belirtiler gözlemlenirse, zaman kaybetmeden bir doktora başvurulması gerekmektedir.
